Ricardo Martino: “Heriotza bizitzaren parte dela normalizatu behar dugu” - Ahora
Eduki publikatzailea
Ricardo Martinok bokazio handiko lanbide batean dihardu: bere bizitzako azken etapan haurrei eta nerabeei laguntzea. Madrilgo Niño Jesús Haur Unibertsitate Ospitaleko Zainketa Aringarri Pediatrikoen Ataleko burua eta ‘Por vivir’ Fundazioaren bultzatzailea, Gurutze Gorriaren Urrezko Domina entzutetsua ere jaso du aurten medikuak, Espainian arlo horretan aitzindari izateagatik. Egunero heriotzari aurre egitea zer den dakielako, egunero ahalik eta zuku handiena ateratzea ezinbestekoa dela gogorarazten digu. “Ez da ahaztu behar egun gehienetan bizirik gaudela eta haietako bat bakarrik hilko garela”, dio. Orain eta beti.
Zergatik egin zenuen pediatra?
Argi nuen pertsonarentzat oro har erabiliko zen medikuntza nahi nuela, ez pertsonaren “zatiei”, eta iruditzen zitzaidan espezialitate oso partzialek ez zutela hori betetzen. Pertsonarekiko harremanak mugiarazten ninduen; horregatik galdetzen zidan ea barne-medikuntza edo pediatria egin, arreta-espezialitate globalak baitziren. Pediatria aukeratu nuen eta Niño Jesús ospitalean sartu nintzen. A priori nerabearen medikuntzan aritu nintzen, hori baitzen egin zitekeen leku bakarra. Baina gero, pediatriaren barruan, zainketa intentsiboetan aritu nintzen. Eta hortik sortu da orain nagoen lekura eraman nauen kezka: Zainketa Pediatriko Integraleko Unitatean.
Gidatzen duzun unitate horren atzean, diziplina arteko talde bat dago: profil medikoak; erizaintzakoak, gizarte-lanekoak, psikologiakoak... eta laguntza espirituala ere eskaintzen da. Zer ematen du profil mota horrek?
Guk sufritzen duen pertsonari eskaintzen diogu, eta pertsonek hainbat gauzarengatik sufritzen dute, gaixotasunetik haratago. Jendeak sufritu egiten du bakarrik egoteagatik, hitz egiterik ez izateagatik, maite dituen pertsonekin egoterik ez izateagatik, bere usteak edo mundua suntsitzen direlako… Eta pertsonaren beharrei erantzuteko talde bat eskaini behar duzu.
Bizi-amaierako prozesuetan, sendaezineko gaixotasunetan edo, oro har, gaixotasunetan, talde hau izatea lagungarria. Taldeko beste kide batzuek ere hein batean laguntzen dute: botikariek, idazkariek, gidariek... mundu guztiak ematen du bere harri-koskorra, baina zure galderan aipatu dituzunak dira garrantzitsuenak.
Zainketa aringarri pediatrikoetan defendatzen duzun ereduaren zutabeetako bat da haurra pertsona bat dela. Begi-bistakoa dirudi, baina haurrak gehiegi babesteko joera dugu?
Batzuek (ustez) haur ezgai eta ezgaitua eta helduak (ustez) gai eta gai direla uste dute. Hori batzuetan frogatu egin behar da, bi kasuetan, ez baita beti horrela izaten. Guk esaten dugu umea hainbat gauzarengatik sufritzen duen pertsona dela, eta lehenik eta behin kontuan hartu behar dela. Baita, jakina, familiari ere, baina ezin dugu ahaztu gaixotasuna duena eta sufritzen duena haurra dela.
Indarberritze-marjinarik egon daiteke zaintzen dituzuen haurrengan?
Gaixotasun sendaezina izatea da haurrak onartzeko irizpideetako bat: zaintzen ditugun haur guztiak hil egingo dira adinekoengana iritsi aurretik. Batzuetan, sendatzeko aukera duen pazienteren bat oker iristen bada, jakinarazi egiten diogu, ezin baita gure unitatean geratu. Oso gogorra da: artatzen ditugun paziente guztiak hilko dira hilabete edo urtetan.
Zaurgarritasuna eta hauskortasuna gizakiaren parte dira, baina uste duzu COVIDen atzetik -19 delakoaren ondoren ahulago eta ahulago sentitzen garela?
Nire ustez, gertatzen diren gauza txarrei etekina atera behar zaie, eta guztiok ikasi dugun zerbait badago, baita pandemian ere, baita osasun-profesionalek ere, hurbilean ditugun zaurgarritasuna eta zaurgarritasuna bera da. Horrek gure errealitatearekin konektatzen laguntzen digu; zuhurragoa izateaz gain, apalagoa ere izaten. Eta horrek ondo egiten gaitu.
Zergatik diogu horrenbesteko beldurra heriotzari?
Ondo dago heriotzarekiko errespetua izatea, baina ez da ahaztu behar egun gehienetan bizirik gaudela eta horietako bat bakarrik hilko garela. Ez da heriotzarekin obsesionatu behar. Izan ere, gure lana hobeto bizitzen laguntzea da, haurrak ondo bizi daitezen, eta edozein unetan iritsiko da heriotza. Baina egia da gizarteak batzuetan harreman eskizofrenikoa duela heriotzarekin.
Mutilek bideojokoetako pantailak pasatu behar dituzte jendea hilez.' Sareetan eta komunikabideekin gerrara joan eta gorpuak zuzenean ikus ditzakegu. Hala ere, geure heriotzaz edo senide batenaz hitz egitea ezkutatu egiten da, edo errepelus gisa ematen da. Harreman arraro samarra da heriotzarekin duguna.
Azkenean, heriotza bizitzaren parte dela normaldu behar dugu. Gertaera naturala da, eta, beraz, desmedikatalizatu egin behar da, baita ospitaleetatik atera ere, ahal bada. Hor hiltzen da jende gehiena. Bizitza guztietan gertatzen den prozesu natural hori heriotzara itzuli behar da.
Nola agurtu bizitza? Laguntza ematen duzue?
Gaixoari, familiari eta profesionalei eragiten diegu. Gaixoari gertatzen zaiona tratatzen diogu, eta hura eramaten laguntzen diogu; era berean, familiari laguntzen diogu horrelako bizitzei aurre egiten, gaixotasunak ahal duen guztian aurrera egin dezan.
Batzuek galdera asko dituzte bizitzaren amaieran; beste batzuek, ez. Bakoitzak bere erara egiten dio aurre horri. Haurrek beren adinaren arabera galdetzen edo kanporatzen dituzte: gaitasun kognitiboaren arabera. Bizitzaren amaieran, haur asko kezkatzen dituen gauza bakarra da nork aterako duen txakurra paseatzera, nork jolastuko duen jostailuekin, edo nork egingo duen lo ohean. Sare sozialetan jarraitzaileei edo lagunei ere agur esaten dieten nerabeei ere lagundu diegu, legatu moduan uzten dituzten mezuekin
Zein da zainketa aringarri pediatrikoen egungo egoera?
Ikuspuntu profesionaletik ondo gabiltza, hau da, pediatriaren munduan, dagoeneko ezagutzen dira zainketa aringarri pediatrikoak. Pediatrian espezialitate berria dela ulertu behar da. Guk 6 urteko bizitza duen gizarte zientifikoa dugu, oso berria Espainian.
Administrazio publikoen barruan oraindik asko ez da ulertzen, eta ez dago bidezko prestaziorik Espainiako leku guztietan. Zenbait eskualdek baliabide gehiago dituzte, hala nola Madrilek (non pribilegiatuak baikara egin eta gauzatu dezakegunagatik), eta kudeatzaileek nekez uler dezakete errealitate hori, eta baliabideak jarri. Beraz, ez dago berdintasunezko prestaziorik.
Gero gizartea dago. Horri buruz hitz egin dugu: inork ez du entzun nahi haur baten heriotzaz hitz egiten, baina soilik hori jakin denean. Duela denbora bat, Erresuma Batuko gaixo bati buruzko albiste bat atera zen egunkari batean. Epaile batek baimena eman zion deskonektatzeko, gurasoek nahi ez bazuten ere. Komunikabideek esan zutenez, heriotza zerebralean zegoen (hau da, hilda zegoen). Hori goresten denean eta irizpide gutxirekin komunikatzen denean, ez du inolako ondasunik egiten gure gizarteko gaixotasunaren normalizazioan edo heriotza prozesuetan.
Sozialki, haurren heriotzaren gaia ez dago onartuta, eta errefusa, morboa eta eztabaida sortzen ditu; hor asko dago egiteko. Komunikabideek zeregin garrantzitsua dute gai horien berri ondo emateko orduan, eta ez da haur hori “gaizki hiltzen da”, baizik eta haurren %99 “ondo hiltzen da”. Hori izan beharko luke albisteak.
Eduki publikatzailea
Banner Home
