Lehen Urratsa, etxegabetasunetik autonomiara - Ahora

• Pandemia eta ondorengo konfinamendua lehertu zirenean, mundu guztia etxean sartu zen. Baina, zer gertatu zen kalean bizi ziren etxerik gabeko pertsona horiekin? Gurutze Gorriak horiek hartzeko proiektu bat jarri zuen abian. Urtebete eta hilabete batzuk geroago, emaitzek erakusten dute erabateko arrakasta izan dela.

«Lehen urratsa» euskal esamoldea da, eta «lehen urratsa» esan nahi du. Ez da kasualitatea, halaber, Euskal Autonomia Erkidegoan Gurutze Gorriaren proiektu batek jaso duen izena izatea, etxerik ez duten pertsonek autonomia eta gizartean txertatzeko baliabideak eskura ditzaten. Ekimen horren bidez, urte eta erdian, hasiera batean artatu ziren 36 pertsonetatik 31 beren kabuz bizi ahal izatea lortu da.

2020ko ekainean hasi zen dena, deseskalatze betean. Pandemiak herritar guztiak konfinatzera behartu ondoren eta Gurutze Gorriak kalean bizi ziren pertsonak hartzeko behin-behineko dispositibo bat zabaldu ondoren, zalantza etorri zen: zer gertatuko zen haiekin normaltasunera itzultzen zenean? Erakundea ohartu zen plan bat taxutu behar zela pertsona horiek bizitokietako hormetatik kanpo bizitza duina izan zezaten.
 

Txomin Ondarre Arabako Gurutze Gorriko Gizarteratze eta Enplegu Arloko zuzendariak azaldu du zergatik: "Denbora horretan guztian ikastetxeetan zeuden pertsonekin lan egin genuen". Oinarrizko ikastaroren bat eskaini genien, haien adikzioak kontrolatzen saiatu ginen, baita erantzukizunak ere: egutegi bat bazkari-txandekin; leihatilez edo dutxez arduratzen zen jendea; batzarrak egiten genituen adierazteko subjektu aktibo sentitzea nahi genuen, eta ez pasibo”. Haiek kalean uztea ez zen aukera bat. Horregatik, beren egoera iraultzeko moduak bilatzen hasi ziren.

Lehenik eta behin, aldi baterako bizitoki batzuk aurkitu ziren, Gurutze Gorriak finantzaketaren alorrean Eusko Jaurlaritzaren laguntzarekin babestu zituenak. Aldi berean, etxerik gabeko pertsonekin lan egiten jarraitu zen, ez bakarrik adikzioen arloan, baita beren ezagutza eta esperientzia eskainiz ere, baldintza guztiak betetzen bazituzten, oinarrizko laguntzak edo gutxieneko bizi-sarrerak eskura zitzaten. Helburu nagusia haiei laguntzea zen: haien ondoan egotea. “Hutsean ez erortzeko laguntza eskaintzea”, Ondarrek zehaztu duenez. Pertsona horietako batzuek lanen bat lortu zuten, baina gehienek aldi baterako kontratuak baino ez zituzten lortzen. “Eta, amaitzen bazen, kaleko egoerara itzultzeko arriskua genuen”, dio Gurutze Gorriko Gizarteratze eta Enplegu arloetako arduradunak. Horregatik, azpimarratu du, funtsezkoa zela aurretik zuten bidea egiten laguntzea. 

“Laguntza eskaini behar zaie hutsean ez erortzeko”

Horri, gainera, sortutako loturen indarra gehitu behar zitzaion. Hainbat hilabetez sabaia partekatu ondoren, bereziki muturreko egoera batean, hala nola konfinamenduan, Gurutze Gorriko talde teknikoan eta etxean hartutako etxerik gabeko pertsonak ia familia bat sentitzen ziren (sentitzen ziren). “Izan ere, jende guztia bilduko da etxe komunitarioan agur bat egiteko”, Txomin Ondarrek dioenez. Historia honetan puntu bat eta aparte jartzen duen agurra.
 

Izan ere, gaur egun, urtebete eta hilabete batzuk geroago, 31 pertsona (hasieran iritsi ziren 36 pertsonetatik) beren etxeetan bizi dira jada. “Ez dira itzuli kaleko egoerara“ Ondarrek berretsi duenez, hasieratik proiektuarekin konprometituta dagoen Gurutze Gorriko taldeari helarazi dio harrotasuna eta esker ona. Iritsi ziren etxerik gabeko pertsona batzuek, gainera, beren sareak ehundu dituzte eta elkarrekin bizitzera joan dira; beste kasu batzuetan, berriz, Gurutze Gorriaren laguntza behar dute, gutxi gorabehera.

Gurutze Gorriko bozeramaileak adierazi duenez, “laguntza eman zaie etxebizitza bila ibil daitezen; adikzioak kontrola ditzaten; diru-sarrerekin, dela bizi-gutxienekoa, dela gizarte-larrialdietarako laguntzak; baita neska bati ere, adingabe baten zaintza berreskura dezan…”. Hasierako bultzadatik (hilabeteko fidantza eta alokairua ordaintzea, materialez hornitzea edo autonomoen kuotan laguntzea) orain arte asko pasatu da. “Jende guztia bere lekuan dago”. Gurutze Gorriak hor jarraitzen du babes emozionala eta behar dutena emateko, adikzioen gaian osasun-zerbitzuetara laguntzea, curriculum bat egiten laguntzea edo euskal enplegu-zerbitzuarekin behar dutena kudeatzea, gaineratzen du. Baina horiek birkokatzea, haien autonomia, programaren arrakasta da, zalantzarik gabe.

Izan ere, kaleko egoera batetik irtetea ez da erraza eta egin beharreko bidaia erronkaz beteta dago. “Ez zaie arraina eman behar, kanabera baizik. Eta hor egotea eta tresnak ematea berriro eror ez daitezen”, Txomin Ondarrek agerian utzi duenez. Etxegabetasunetik autonomiara tarte bat doa; baina, proiektu honek zerbait frogatzen badu, lehen urrats baten ondoren beti beste bat doala da.