Errefuxiatuek daramaten maleta astuna - Ahora

• Ekainaren 20an Errefuxiatuen Munduko Eguna ospatzen da. Haien istorioak ez dira batere errazak izan, eta errefuxiatuak eta eskatzaileak sendotasunaren, egokitzapenaren eta erresilientziaren adibide izan direla eta direla erakusten dute.

Errefuxiatuak beren herrialdetik ihes egin behar izan dutenak dira, arraza, erlijio, nazionalitate, iritzi politiko, talde sozial, genero edo sexu-joera jakin bateko kide izateagatik jazarpena jasan dutelako. Bide berri bati ekiten dioten pertsonak, dena atzean utzita eta hutsetik hasita. Ekainaren 20a Errefuxiatuen Munduko Eguna da, eta mundu osoan 89 milioi pertsona baino gehiago indarrez desplazatuta daudela kalkulatzen da.

Venezuelarra, afganiarra eta maliarra, duela gutxi ukrainarra ez ezik, nazionalitaterik ohikoenak dira Gurutze Gorriak artatzen dituen errefuxiatuen artean; izan ere, azken 30 urteotan, Harrera Sistema Estatalaren lurralde-ezarpen handiena duen erakundea da (47 probintzia), eta harrera-plaza gehien eskaintzen dituena (guztizkoaren %30, gutxi gorabehera). Izan ere, milaka pertsona herrialde berri batean bizitza hobea aurkitzeko beldurrak edo itxaropenak bultzatuta daude, nahiz eta familietatik eta jatorrizko hiritik urrun egon.

Milaka pertsona herrialde berri batean bizitza hobea aurkitzeko beldurrak edo itxaropenak bultzatuta

Harrera-programak hainbat fase ditu, lehen arretatik autonomiarako prestaketa-fasera arte, 18 eta 24 hilabete bitartean. Denbora horretan, arreta integrala eta indibidualizatua ematen da, besteak beste, lehen harrera, aldi baterako harrera, laguntza legala eta psikologikoa, hizkuntza ikastea, itzulpena eta interpretazioa barne. Eta hori guztia genero-ikuspegia aplikatuz; izan ere, emakumeek ez diete aurre egiten gizonek dituzten jazarpen-modu berberei, eta joan-etorrietan indarkeria jasateko edo pertsonen salerosketaren biktima izateko arrisku berezia dute.

Ekainaren 20a hainbat puntu gogoratzeko beste data bat bezain ona da. Lehenengoa: errefuxiatuek bat egiten dute beti, bai ekarpen soziokulturalei esker, bai garapen ekonomikoari eta laguntzen duten zerbitzuen prestazioari esker. Grina, trebetasun, erresilientzia eta itxaropena duten pertsonak dira: gure bizilagunak dira, boluntarioak, gehien maite ditugunak zaindu eta lan egiten dutenak, beste alderdi askoren artean.

Bigarrenik, aniztasuna abantaila da edozein lekutako garapen sozial, kultural eta ekonomikorako. Migratzaileei eta errefuxiatuei buruzko estereotipoak baztertu behar dira, eta kulturartekotasuna besarkatu. Kultura-aniztasunak, abantaila kognitibo eta intelektuala izateaz gain, eta garapen sozialaren eta hazkunde ekonomikoaren eragile izateaz gain, aberastasuna, kolorea eta dinamismoa ematen dizkio gure bizitzari.

Azkenik, gizarteratze-prozesua batez ere toki-mailan hasten eta indartzen da. Errefuxiatuak hutsetik abiatzen dira, eta auzoetako elkarte-sareek, auzo-komunitateek, kirol- eta kultura-taldeek eta, oro har, herritarrek funtsezko zeregina dute babes- eta laguntza-sare horiek ehuntzeko. Hurbileko elkartasuna funtsezkoa da familia-prozesurako eta prozesu pertsonalerako, eta ezinbestekoa da, gizarte-bizitzarako ez ezik, lan-orainaldi edo -etorkizun baterako euskarri gisa ere.

Azken urteetako zifrak

2020an, mugak ixteak eta koronabirusa geldiarazteko beste neurri murriztaile batzuek eragin handia izan zuten gure herrialderako migrazio-fluxuetan. 2021ean ere joera berari jarraitu zitzaion, eta 65.404 eskaera formalizatu ziren, jatorri nagusitzat Venezuela eta Kolonbia zituztenak. Gurutze Gorriak 16.376 errefuxiatu artatu zituen, Espainian haien babesa eta gizarteratzea bermatzeko. 2022an, Gurutze Gorriak Afganistandik, Malitik eta duela gutxi Ukrainatik etorritako pertsonen hazkundea ikusi du.

Barne Ministerioko Asilo eta Babeserako Bulegoak 2022ko martxoaren 31n erregistratutako datuen arabera, urtearen hasieratik Espainian egindako Nazioarteko Babeserako eskaerak 28.682 dira. Barne Ministerioak argitaratutako datuen arabera, martxoaren 11tik maiatzaren 3ra bitartean, 86.677 eskaera kudeatu dira aldi baterako babeserako, Ukrainako gatazkatik ihesi doazen pertsonen kasuan: % 38 eta % 18, emakumeak.

Hauek dira Gurutze Gorriak Espainian artatu dituen errefuxiatuen historia batzuk.

Ukrainatik

Dagoeneko 90.000 pertsona baino gehiago artatu ditu Gurutze Gorriak Espainian, Ukrainako gatazkak eraginda. 6.610 boluntario baino gehiagok Gurutze Gorriaren laguntza lehentasunezko 7 ardatzen bidez irits daiteke: oinarrizko premien estaldura pertsonalizatua, ongizate emozionala indartzea, nazioarteko babesa eskatzeko prozesuan laguntza juridikoa ematea, autonomia pertsonalerako gaitasunak eta trebetasunak indartzea, laneratzeko ibilbideak, harrera-gizartearekin sareak sortzea, berdintasunezko herritarren parte-hartzea sustatzea eta eskola-arrakasta.

Yevhenii eta Inna senar-emazteek Donbasetik ihes egin zuten gatazka piztu ondoren. Gorabehera desatseginen ondoren, Espainiara etorri eta asiloa eskatzea erabaki zuten. Iritsi zirenean, Nadiia bezalako pertsonek artatu zituzten, izapide horretatik igaro baitira; orain, Granadako lehen harrera bereziko zentroan boluntarioak egiten ditu, baina 2016an ihes egin zuen Ukrainatik, bere bikotekidearekin batera, Errusiako gatazkaren ondorioz; iritsi zenean, nazioarteko babesa eskatu zuen, eta 18 hilabetez egon zen programan. Gaur egun, lana bilatzeko egoeran dago, eta, aldi berean, bere egunerokoa boluntariotzarekin uztartzen du.

El Salvadorretik

Jorge Ernesto eta Flor del Carmen 2018an iritsi ziren Espainiara, Emerson eta Eduardo seme-alabekin batera. El Salvadorren, sorterrian, estortsioa jasaten zuten (eta oraindik 15 urte zituenean seme zaharrari mehatxu ere egin zioten). Erabaki zuten ezer ez zela beren segurtasuna baino garrantzitsuagoa, eta atzean utzi zituzten beren enpresa eta bizitza.

Iritsi zenetik bi urte igaro ondoren, Jorge Ernestok eta bere familiak errefuxiatuen estatutua lortu zuten. Mendeko pertsonak zaintzen trebatu eta lan egin ondoren, bi enpresa txiki sortzen ari dira: konponketa-tailer bat eta ekitaldiak dinamizatzeko enpresa bat.

Afganistandik

Ali Sinaren familia, haren guraso, anai-arreba eta anai-arrebekin batera, 2021eko abuztuan lurreratu zen Madrilen. Data ez da hutsala: talibanak Afganistanera iritsi ondoren Espainiako gobernuak ebakuatutako familietako bat izan ziren. Ali Sinak Ekonomiako bigarren maila ikasi zuen unibertsitatean, eta laster bere formakuntzara itzultzea gustatuko litzaioke. Oraingoz, errefuxiatuak hartzeko sistemaren bigarren fasera igarotzeko zain daude bera eta bere familia.

Asadollah, 32 urterekin, 2021ean ere ihes egin zuen Afganistandik, ikasten jarraitu ahal izateko. Talibanek joan ohi zen eskola itxi zuten, baina irakasleak gauetan eskolak ematen jarraitzea erabaki zuen; egun horietako batean, talibanek harrapatu egin zituzten eta korrika alde egin behar izan zuten ez itzultzeko.

Latifa eta bere senarra ere herrialdetik atera behar izan ziren; bera biologoa da; bera informatikaria. Bi semeekin batera, hizkuntza hitz egin gabe ere iritsi ziren herrialdera. Gurutze Gorriak haiekin egindako lanaren zati bat gaztelaniaren irakaskuntza da, besteak beste, prestakuntza osagarriari esker laneratzea lortzeko.

Boli Kostatik

Boli Kostako Awa ere ondo ezagutzen du prozesu hau. Aquarius ontzian duela 4 urte iritsi zen, eta ihes egin zuen, bere familiak eta senarrarenak ez zutelako onartzen bere harremana. Ihesean, Libiatik igaro ziren, eta itxialdia eta giza eskubideen urraketa larriak jasan zituzten. Gaur egun, Awak jatetxe batean egiten du lan, eta bertako nagusiek eta lankideek asko maite dute.