Bisila Bokoko: “Hainbat talde izateak, agian pentsatu ez zenuen aukera eta aukera ugari eskaintzen ditu” - Ahora

Enpresa batean, aniztasunak ekarpen handia egiten dio sorkuntzari, berrikuntzari, baita erabakiak hartzerakoan ere. Askotan, talde homogeneoak ditugunean, erabaki homogeneoak hartzen ditugu. Baina talde horiek askotarikoak direnean, agian pentsatu ez zenuen aukera eta aukera ugari eskaintzen dizkizute. Eta, era berean, uste dut ona dela lidergo inklusiboagoa sustatzeko enpresan, non jendea “kide” sentitzen baita. Talde anitza izateak gauzak beste era batera ulertzen laguntzen du, begiratuz irekitzen.

Bestalde, onura ekonomikoak ekartzen ditu (horretarako daude enpresak). Oso frogatuta dago ekipo desberdinak izateak enpresen irabaziak %5 eta %20 bitartean handitzen dituela. Win-win totala da.

Eta lehia-abantailaz ari naizenean, nazioarteko merkatuetara zoazenean ere hitz egiten dut. Testuinguru horretan, aniztasun hori ulertzea aurrerapauso bat da, kultura desberdinetako pertsonekin hitz egiten duzulako, gauzak egiteko modu desberdinekin... Nazioartera begiratzen ari bazara, oso garrantzitsua da aniztasun hori kontuan hartzea.

Hain zuzen, askotarikoa izateak jasangarri egiten zaitu, helburu batzuk betetzen ari zarelako, besteak beste, oso garrantzitsua: inor atzean ez uztea. Eta jende gehiago sartzea.

Iraunkortasunari dagokionez, gauza bera uste dut. Aurrera egin nahi duen enpresa baduzu, besteekin ere solidarioa izan daiteke, eta ingurumena zaindu. Gauzak egiteko modu asko daude. Gainera, gauzak hainbat arlotan nola egiten diren inspiratu eta agian bururatuko ez zaizkizun ideiekin irits zaitezke. Zure enpresaren hazkundearekin ez dago jasangarritasunaren kontra. Ezertarako ez.

Ez da une erraza enpresentzat, pertsonak beren ongizate-sistema, lehentasunak, asko berrikusten ari baitira. Guztioi geldiarazi digu pandemia. Bururik gabeko oilasko gisa ibili ginen, eta bat-batean pentsatu genuen: “Benetan honek zoriontsu egiten nau?”. Beti esaten dugu enpresek pertsonak jartzen dituztela erdian, baina jende askok egin duen galdera hau da: “Neu jarriko dut enpresa nire bizitzaren erdian ala ez?”.

Horrek pentsarazten dio pertsonari ea enpresa ere zaintzen ari den. Eta gogoeta horren ondorioz, gainera, enpresek ere beren enpresa-kultura berrikusiko dute. Orain, pertsonak garrantzi handiagoa ematen dio bere balioak enpresaren balioekin bat datozen jakiteko. Pertsona batek balio horien eta bere balioen artean distortsioa ikusten badu, agian pentsatuko du ez duela merezi bere bizitza enpresa horri eskaintzea. Jendeak galdu egin du “ez izateko” beldurra. Lehen esaten zuten: “fakturak ordaindu behar ditut”, baina beldur hori joan egin da.

Enpresaburuak ezin ditu bere langileak diruz bakarrik atxiki: zerbait gehiago egon behar du, beste pizgarri batzuk, pizgarri emozionalagoak. Enpresarekin lotura emozionalik ez badago, jendea prest dago bizimodua aldatzeko, gastuak murrizteko. Lehen uste zenuen “hipoteka bat dudala, auto bat dudala”... eta hori guztia gelditu egiten zitzaizun. Baina orain jendea ez dago jasateko prest, konturatu da bizitza oso ahula dela, dena alda daitekeela une batetik bestera. Eta enpresek pertsonen bizi-aldaketa horietara egokitu behar dute.

Bata ezagutzara oso irekita egotea da, burua irekita izatea: etengabe ikasi nahi duten pertsonak. Errusiar mendi batean gaude, eta han ziurgabetasuna garrantzitsua da; horregatik izan behar dute horrelako pertsonak. Gauzak lehen modu batean egiten baziren, agian orain beste era batera egin beharko ditugu. Eta gogorik zurrunena duen jendea agian ez dago horretarako prestatuta, edo ez du ezbehar horri aurre egiteko gaitasunik.

Horrez gain, pertsona erresilienteak, pertsona enpatikoak, pertsona onak… Batez ere, azken hau. Orain jendea bihotzaz hitz egiten hasten da. Gustuko duzun talde bat komeni zaizu, etxean zauden tokian. Garrantzitsuak dira beren buruarekin lan egiten duten pertsonak, beren burua ere berrikusteko gai direnak.

Beste alderdi batzuk: sormena, moldagarritasuna, malgutasuna, komunikazio-gaitasunak… Komunikazioa oso garrantzitsua da gurekin lan egiten dugunok esaten ari garena uler dezaten. Hortik dator enpatiaren balioa. Besteen zapatetan jartzeaz gain, zapata horiekin nola ibiliko zinatekeen ere pentsatu behar duzu. Hori guztia izugarri baloratzen da une honetan.

Ongia egiteko DNA horrekin jaio ginen. Ondasuna zure produktuekin egin daiteke, ondasuna modu askotara egin daiteke. Besteen ongizatean pentsatuz produktu bat egiten duzunean, eta ez bakarrik saltzea. Jartzen duzun asmoaren araberakoa da. Zein da zure asmoa negozioak egitean? Gurea da bi aldeen artean win-win bat egotea. Eta konturatzea askotan hobe dela negozio bat ez egitea gure balioekin bat ez badator. Zenbat aldiz egiten du pertsona batek negozio bat, eta ahoan geratzen da agian dirua irabazi duzula, baina ez zara ondo sentitu?

Niretzat ongia egitea ere ondo sentitzea da. Gure xedea eta ikuspegia bat datoz horrekin guztiarekin. Hobeto sentitzen gara negozio edo bezero gutxiagorekin, baina ongizatea sortzen diguten eta ongizate hori beste eremu batzuetara eramateko aukera ematen diguten bezero egokiekin. “Ondo egiteko” misio hori aurrera eramaten duzunean, berdin dio xaboiak edo autoak egitea... besteen onari buruz pentsatuko duzu beti, haien segurtasunari buruz: ondo dauden ala ez. Ez gara ari negozio filantropiko edo solidarioez, baizik eta urrats bat harago joateaz, nire negozioa egiten dudanean nik zer asmo dudan jakiteaz.

Hainbat bide daude: Estatu Batuetako merkatuan garrantzi handiagoa dutenak, adibidez. Negozioak egitean, desberdintasun kultural horietan nabigatzen laguntzen diegu. Badakigu enpresa horiek negozio horretan sartzen badira, ez bakarrik dirua irabazteko, baizik eta gizarteari balioa emateko eta proiektu solidario bat badute… haien balioa handitu egiten da. Merkatuan harrotzeaz gain, merkatu horretan ekarpenak egitera eta laguntzera etortzen direlako. Hor enpresa bideratzen dugu: “Egin negozioak, baina zer gehiago egin dezakezu, zer ekarpen on egin diezaiokezu gizarte honi?”.

Beste alde batetik, enpresetako aniztasuna, gizarteratzea eta lidergoa kudeatzea. Adibidez, beste herrialde batean jarri behar direnean eta desberdintasun kultural horietan galduta daudenean laguntzea. Gu kultura anitzeko enpresa garenez eta leku desberdinetatik gatozenez, oso ondo ulertzen dugu kultura-hibridazio hori, eta hura sustatzea gustatzen zaigu. Workshop-ak eta lan-saioak egiten ditugu; enpresaren lidergoari buruz hitz egiten dugu; zer sar dezaketen, zer ez…

Gainera, lan-dinamikak egiten ditugu. Batzuetan, enpresa ez da ulertzen langileekin, aniztasun hori ez baita beti erraz digeritzen. Edo ez dira akordioetara iristen, edo jendeak ez du uste enpresakoa denik; izan ere, nahiz eta kuotagatik kontratatu, apur bat isolatuta daude. “bai, oso enpresa anitza gara” esateaz gain, pertsona guztiak barneratu behar dira eta partaide izatearen sentimendu hori izan behar dute. Lehenengo urratsetatik laguntzen diegu, eta jauzia egin behar dela badakiten prozesuan daudenean, komunikazio- eta irudi-mailan ere laguntzen diegu.

Ekipo onenak orekatuta daudenak dira. Emakumeen eta gizonen energia lankidetzan aritzeko daude. Eta horrek oreka sortzen du. Hezkuntzan, eta hainbestetan hain markatuak diren estereotipo eta joerengatik, emakume bat gehiago dago enpatiari, adi-adi entzuteari, lagundu nahi izateari. Hainbat taldetan lan egiten dugunean, gizonak eta emakumeak, oreka fantastikoa ematen du horrek. Frogatuta dago maila guztietan enpresaren errendimendua, produktibitatea eta onura ekonomikoa handitzen direla.

Emakumeok ekarpen handia egiten ari gara; izan ere, emakumeekin lan egitera etortzen garenean, gure ustez lider izan nahi bagenuen, gizon gisa gehiago izan nahi bagenuen, gure gain hartu behar genuen rol horretatik aldentzen gara; hor eman dezakegu baliorik handiena: emakumeen lidertzan. Ezaugarri fantastiko horiek guztiak direla eta, harrera hobea sentitzen du langileak.

Erabakiak hartzeko orduan, batetik, logika dago; bestetik, intuizioa; eta bestetik, emozioa. Uste dut emakumeak seriean diseinatuta gaudela erabakiak hartzeko orduan hiru hanka horiek orekara eramateko. Nik uste dut gizonek gehiago jotzen dutela logikara, zenbakietara, datuetara, estatistiketara, eta kasu batzuetan gehiago erabiltzen dutela intuiziozko zati hori, oso ondo dagoena. Baina ekuazio perfektua nahi duzunean, emakumeek logika, intuizioa eta parte emozionala ematen dituzte.

Niretzat hezkuntza da ekualizadore handia. Agian, hezkuntza ez da gauza xaloa: ez dizu bermatuko lortu nahi duzun arrakasta. Baina aukerak ematen dizkizu, aukerak ematen dizkizu. Oso garrantzitsua da hezkuntza Afrikako pobreziatik ateratzeko giltza dela ulertzea.

Ni adibide argia naiz. Valentzian jaiotako migratzaileen alaba. Gurasoak oso baliabide gutxirekin etorri ziren, eta ni, bigarren belaunaldia naizenez, jaso dudan hezkuntzaren bidez, gizarteari balio bat eman ahal izan diot. Harrigarria da hezkuntzak oztopoak gainditzeko duen ahalmena.

Pobrezian bizi bazara eta ez baduzu sarbiderik, buruak ez du pentsatuko zerbait posible dela. Baina hezkuntzarako sarbidea duzunean, eskuetan liburu bat duzunean, haratago pentsatzeko gai zara. Asko gustatzen zait haurrek biografiak irakurtzea, orduan konturatzen baitira haiek bezalako jende askok abiapuntu bera izan zutela. Ez da gizaki bereziak izatea; mundu guztia berezia eta errepikaezina da. Hor zerbait aldatzen da gure buruan: “Pertsona honek egin badu… nik ere egin dezaket”. Jendea erreferentea izatea nahi dugu, eta uste duzuna sinetsi egiten duzula konturatzea.