Eduki publikatzailea

Afganistan miserian hondoratu da talibanak itzuli eta urtebetera
GONBIDATUTAKO SINADURA
AFGANISTAN MISERIAN HONDORATU DA TALIBANAK ITZULI ETA URTEBETERA
Ángeles Espinosa
AFGANISTAN MISERIAN HONDORATU DA TALIBANAK ITZULI ETA URTEBETERA
Fundamentalistek emakumeei egiten dizkieten murrizketek afganiar guztien osasunean eragiten dute

Abuztuaren 15ean urtebete beteko da talibanak Afganistanen boterera itzuli zirenetik. Egun hartan, begi guztiak afganiarrengan jarri ziren. Lehen diktaduran (1996-2001) herrialdea bisitatu genuenok gogoratu genuen fundamentalistek emakumeei eman zieten tratua (txarra). Hamabi hilabete geroago, desagertu egin da eboluzionatuko zuten edozein itxaropen. Misoginia horrek zaildu egiten du nazioarteko komunitateak zigor ekonomikoak kentzea eta garapenerako laguntzari berrekitea, eta, gainera, kalte egiten die familiei, eta berez ezegonkorra den herrialdeko osasun-sistema hondatzen du.

Afganistan munduko giza krisi larrienetako batean dago. 40 milioi biztanletik hiru laurden pobrezia absolutuan murgildu dira, urtebete lehenago baino bi aldiz gehiago. Goseak segurtasun falta ordezkatu du afganiarren kezka nagusi gisa: % 97k ez dute elikadura egokia izateko nahikoa, eta NBEren arabera, 4,7 milioik malnutrizio larria jasateko arriskua dute. Gainera, biztanleen bi herenek ez dute osasun-laguntzarik, ospitaleak eta klinikak botikarik eta langilerik gabe geratu direlako atzerriko funtsen mozketaren ondorioz.

Talibanek Kabul hartu zuten erraztasunak ezustean harrapatu bazituen ere, nazioartearen erreakzioak gordiar korapilo batean harrapatu ditu afganiarrak. Estatu Batuek eta haien aliatuek Kabulgo Gobernu hauskorra finantzatzen zuten, eta miliziaren ausardia laguntza ekonomikoa berehala etetearekin zigortu zuten. Zigorrak kentzeko eta talibanen erregimena aitortzeko, agintari berriei giza eskubideak errespetatzeko eskatzen diete, batez ere afganiarrenak. Hala ere, fundamentalistek uko egin diote keinu txikienari.

Maiatzaren hasieran argitaratutako dekretu batean, talibanek debekatu egin zieten emakumeei eta neskatoei beren etxeetatik irtetea, beharrezkoa izan ezean, eta, kasu horretan, beti burua estalita, aurpegia barne. Neurria emakumeen eskubideak errespetatzeko promesekin kontraesanean zegoen, lege islamikoaren esparruan, eta zuzenean emandako ezohiko prentsaurreko batean boterea hartu eta gutxira hondoratu ziren. Han zeuden kazetarien bitartez, mundua aldatu egin zela konbentzitzen saiatzen ziren. Afganistango feministen artean beteranoenak mesfidati agertu ziren eta gertakariek arrazoia eman diete.

Haiek eman zuten alarma-ahotsa fundamentalistek funtzionarioei beren postuetara itzultzeko eskatu zietenean, baina gizonezkoei bakarrik. Halaber, ikasturtearen hasieran aitzakiak jarri zituztenean 11 urtetik gorako nesken hezkuntza eragozteko. Haren protestak zorrotz zapaldu ziren, Afganistanen iazko abuztutik abendura bitartean eman nituen ia hiru hilabeteetan lekuko izan nintekeenez.

Aldi berean, gobernu berriak ez zuen femina bakar bat sartu, eta, herrialdeak arazo larriagoak ez balitu bezala, bere lehen erabakietako bat izan zen Emakumeen Gaietarako Ministerioaren ordez Bizia Sustatzeko eta Prebenitzeko Ministerioa jartzea. Sail honek eskatzen du afganiarrak etxetik ez ateratzea, bakarrik bidaiatzea debekatu ondoren

Emakumeak bizitza publikotik baztertzeak beren eskubideak urratzeaz gain, ondorioak izaten ari dira herritar guztientzat. Hasteko, etxera eramaten dituen dekretuak kartzelari bihurtu ditu bere senitarteko gizonak; izan ere, haien ardura da giltzapean edukitzea, eta, lortzen ez badute, zigorra ezartzea.

Are larriagoa, afganiar aktibo gehienek Estatuarentzat egiten zuten lan, funtzionarioen herena baitziren. Lau hamarkadako gerraren ondoren alargunen proportzio handia zuen herrialde batean, horietako asko ziren beren familien diru-iturri bakarra. Asilak eman zidan etsipena da, zeinak, hilabete batzuk itxaron ondoren, ez Kanpo Ministerioan zuen postua berreskuratu arte, baizik eta beste edozein lan egin arte, emigratzea erabaki baitzuen, bere ama zaharra eta bere mende zeuden beste senide batzuk atzean utzita.

Berak bezala, emakume profesional askok hartu dute bide hori. Bere irteera bereziki odoltsua izan da Osasunean, non presentzia handia zuten. Izan ere, talibanek atzera egin behar izan zuten, eta salbuespen bat egin zieten lan egiteko debekuari, ohartu zirenean ospitale gehienek ezin zutela funtzionatu mediku, emagin, erizain, garbitzaile eta bestelako laguntzailerik gabe. Lehen mailako arretaren zati handi bat, batez ere landa-eremuetan (afganiarren hiru laurdenak bertan bizi dira), haiei zegokien. Mugitzeko mugek soilik eman diezaiokete puntilla kolapsoaren ertzean dagoen osasun-sistema bati, atzerriko laguntza galdu ondoren.

Aurreko bi hamarkadetan, Afganistanek bizi-itxaropena handitzen ikusi zuen, eta ama, jaioberri eta haurren heriotza-tasa nabarmen murrizten. Aurrerapen horiek galtzeko arriskuaz ohartarazi du Osasunaren Mundu Erakundeak. Egoeraren larritasuna ikusita, NBE eta nazioarteko beste erakunde batzuk, hala nola Gurutze Gorriaren Nazioarteko Batzordea, funtsezko zerbitzuak mantentzen saiatzen ari dira laguntza humanitarioarekin (zigorretatik kanpo), baina ozta-ozta ari dira krisia arintzen.

Hala ere, badirudi ezinezkoa dela talibanak iritsi aurreko finantzaketa-fluxuak berreskuratzea fundamentalistek beren politika misoginoei eusten dieten bitartean. Laguntza humanitarioa eskaintzerakoan ere, emaileek pentsatu egiten dute, haien eskuetan amaituko den beldur direlako. Gainera, otsailaz geroztik, Ukrainako gerrara bideratu dute arreta. Batzuen eta besteen erabakien artean harrapatuta, afganiarrek sufritzen jarraituko dute.

 

* Las opiniones de los colaboradores y colaboradoras que se publican en AHORA corresponden únicamente a sus autores y podrían no coincidir con los valores y principios de Cruz Roja, que fomenta la participación, el debate y la libertad de expresión para contribuir a crear una sociedad plural e informada.

Ángeles Espinosa
Ángeles Espinosa
Ángeles Espinosa Espainiako kazetaritzaren erreferenteetako bat da. Azken hiru hamarkadetan Ekialde Hurbilean lan egin du, eta bertatik Libano, Palestina, Iran, Irak, Estatu Islamikoa edo Afganistangoak bezalako gatazka ezberdinen berri eman die munduko gainerako herrialdeei. Kazetari eta berriemaile ohia da Dubain, Teheranen, Bagdaden, Kairon eta Beiruten. "El tiempo de las mujeres", "El reino del desierto" eta "días de guerra" ere idatzi ditu. Atzealdeko Irudia

Banner paginas editoriales

IRAKURRI INTERESATZEN ZAIZUNA
Harpidetu gure newsletterra eta aurkitu milioi bat istorio txiki.